استان آذربایجان شرقی

استان آذربایجان شرقی یکی از استان‌های شمال غربی ایران و مرکز آن شهر تبریز است. این استان آب و هوای سرد کوهستانی دارد و کل محدودهٔ استان را کوه‌ها و ارتفاعات تشکیل داده‌اند. استان آذربایجان شرقی از سمت شمال، به جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان، از سمت غرب و جنوب غرب، به استان آذربایجان غربی، از سمت شرق، به استان اردبیل و از سمت جنوب شرق، به استان زنجان محدود شده‌ است.

این استان محل اتصال دو رشته کوه مهم و اصلی کوه‌های ایران، یعنی البرز و زاگرس بوده و بلندترین نقطهٔ آن، قلهٔ کوه سهند است.

تاریخچه آذربایجان قبل از اسلام

استان آذربايجان شرقی را ماد کوچک می نامیدند و بخشي از سرزمين باستاني ماد است. شهربان منطقه ماد کوچک، به نام آتورپات یا آتور پاتن، در زمان سلطنت اسکندر مقدونی قیام کرد و با انعقاد عهدنامه ای مانع از واگذاری آذربایجان به دست یونانی ها شد. اسکندر مقدونی با این شرط که آتروپات از امپراتوری وی تبعیت کند،این سردار را در ماد کوچک باقی گذاشت.

آتروپات پس از مرگ اسکندر مقدونی (که خونریزی بین جانشینانش درگرفت)، حکمران منطقه شد و به خاطر خدماتش در جلوگیری از اعمال نفوذ بیگانگان در ماد کوچک، این منطقه را به نام سردار آتروپات خواندند.

این منطقه در دوره ساسانیان از ایالات مهم ایران و به قول یونانی ها ساتراپ نشین بوده است. به علت وجود آتشکده معروف آذر گشسب و آتشکده های دیگر، این منطقه به نام آذربایجان معروف شد.

تاریخچه آذربایجان بعد از اسلام

آذربایجان با ورود هلاکوخان، در زمان حمله مغولان، مرکز شاهنشاهی مغولان از خراسان تا شام شد. پس از مغولان، خاندان ترکان قره قیونلوها و آق قیونلوها بر این منطقه تسلط یافتند. شهر تبریز در زمان شاه اسماعیل صفوی، پایتخت ایران شد. در زمان سلطنت فتحعلی شاه، در دوره قاجار، طی عهدنامه هایی، بخشی از آذربایجان به روسیه واگذار شد. بعد از آن شهر تبریز ولیعهدنشین شد و شاهان قاجار، احمدشاه و ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و محمدعلی شاه، دوران ولایت عهدی خود را در این شهر گذراندند.

در سال 1300 شمسی، رضاخان، سیطره حکومت مرکزی ایران را، بر این منطقه برقرار کرد. در سال 1320 شمسی، با شروع جنگ جهانی دوم، نیروهای شوروی وارد ولایات شمالی ایران، از جمله آذربایجان شدند. این نیروها در اردیبهشت ماه 1325 شمسی به دنبال طرح مسئله آذربایجان در سازمان ملل متحد، آذربایجان را تخلیه کردند. مردم آذربایجان در جریان ملی شدن صنعت نفت در سال 1329 شمسی مبارزه را علیه استعمار انگلیس آغاز کردند و سرانجام با پیروزی ، انگلیس شکست خورد.

نام های مختلف آذربایجان

آذربایجان در فارس میانه، آتور پاتکان، در آثار کهن فارسی، آذربادگان یا آذربایگان، در فارسی کنونی، آذربایجان، در یونانی، بیزانس آذربیگانون، در ارمنی، اتراپاتاکان، در سریانی، آذربایغان و در عربی، آذربیجان نامیده شده است.

مناطق گردشگری استان آذربایجان شرقی

کوه های رنگین کمانی یا آلا داغ لار
1398/05/26 0 0

کوه های رنگین کمانی یا آلا داغ لار یکی از عجایب طبیعی است در طول سال ها شکل گرفته است. آلا داغ لار، نام محلی کوه ها و تپه های رنگارنگ است ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
پل لیقوان
1397/03/21 0 0

پل لیقوان که به پل حاجی سالار لیقوان شهرت دارد، مربوط به دوره قاجار بوده و روی رودخانه‌ی لیقوان احداث شده است. این پل یکی از بزرگترین و معروفترین ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
پل دختر میانه
1396/11/11 0 0

پل‌دختر میانه یکی از پل‌های تاریخی و منحصر به‌فرد ایران است که روزگاری به دلیل قرار گرفتن در مسیر بین‌المللی و جهانی جاده ابریشم (شاهراه بزرگ خراسان) ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
چشمه‌ آب معدنی تاپ‌تاپان
1396/10/12 0 0

آب چشمه‌ آب معدنی تاپ‌تاپان دارای مواد معدنی و بویژه فسفر است که برای درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی سودمند می‌باشد. منشاء آبی این چشمه ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
رصدخانه مراغه
1396/10/10 0 0

رصدخانه مراغه بزرگترین رصدخانه جهان در دوره قبل از اختراع تلسکوپ بوده است. رصدخانه مراغه رصدخانه‌ای است که در دورهٔ هلاکوخان زیرنظر خواجه ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
قلعه ضحاک
1396/08/07 0 0

قلعه ضحاک با بیش از 3000 سال قدمت بر فراز کوه منفرد، از مکان‌های مهم اقوام اشکانی (پارت) و ساسانی بوده است. نام محلی این قلعه نارین قالا است ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
غار کبوتر (هامپوییل)
1396/08/04 0 0

این غار یا قدمت 150 تا 200 میلیون سال و با داشتن مناظر طبیعی یکی از شگفتی های آفرینش است و دومین غار خاکستری از نظر وسعت و قدمت در جهان ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
ائل گلی
1396/08/02 0 0

باغ و استخر ائل گلی یا شاه‌گلی در زمان آق‌قویونلوها ایجاد شده و در دورهٔ صفویان گسترش یافته‌است. ائل گلی به معنای استخر مردم می باشد. قایقرانی ...

گروه(ها):
ادامه مطلب

مردم شناسی استان آذربایجان شرقی

زبان ساکنان استان آذربایجان شرقی، ترکی آذربایجانی می‌باشد. تاتی نیز در برخی از روستاهای این استان سخن گفته می‌شود.

صنایع دستی استان آذربایجان شرقی

قالی بافی، پارچه بافی، نقره سازی، سفالگری، ساخت سرامیک، سوزن دوزی و سبد بافی از مهم ترین صنایع دستی استان آذربایجان شرقی بحساب می آیند.

البته سازهای سنتی این استان نیز معروف است که طرفداران موسیقی معمولاً از سازهای این خطه استفاده می کنند.

سوغات استان آذربایجان شرقی

از مهمترین سوغات استان آذربایجان شرقی می توان قرابیه، نوقا، ریس، باقلوا، راحت الحلقوم، لوز، رشته‌ ختایی، آجیل، قند پنیری، تابلوهای معرق، منبت، تابلو فرش و پوشاک چرم و ... را نام برد.

غذاهای محلی استان آذربایجان شرقی

کوفته تبریزی، خورشت هویج، کوکوی لوبیا سبز، دویماج، آش ماست، دیزی سنگی، دلمه برگ مو (یپراخ دلماسی)، شوربای تره (سوزی شورباسی)، آش گوجه‌فرنگی (آش آبغوره)، آش اوماج، آش کلم قمری (داش‌کلم آشی) و ...

مشاهیر استان آذربایجان شرقی

پروین اعتصامی، شمس تبریزی، علامه امینی، همام تبریزی و … از مشاهیر نامی و معروف این استان بوده اند.

آب و هوای استان آذربایجان شرقی

استان آذربایجان شرقی به دلیل وسعت زیاد دارای آب و هوای متنوع می‌باشد به طوری که بیشترین دمای ثبت شده در شهرهای میانه و جلفا می‌باشد که مردم این شهرها دمای ۴۵ + درجه بالای صفر را تجربه کرده‌اند و همچنین کمترین دمای ثبت شده در استان و در کلیه شهرهای ایران مربوط به بستان آباد با دمای ۴۶ - درجه زیر صفر می‌باشد. میانگین بارندگی سالیانه ۲۵۰ الی ۳۰۰ میلی‌متر می‌باشد.