جاذبه های گردشگری کاشان

شهرستان کاشان یکی از شهرستان های استان اصفهان است و مرکز این شهرستان، شهر کاشان است. کاشان از سمت جنوب و غرب به ارتفاعات مرکزی ایران و از سمت شمال و شرق به زمینهای شوره‌زار کویر مرکزی ایران می‌پیوندد.

کاشان اولین سکونت گاه جمع نشینی و شهرنشینی بشر روی کره خاکی با نام تمدن سیلک بوده و اولین تمدن آریایی و اولین گویش و لهجه و زبان آریایی و فارسی کنونی از این تمدن و این شهر بوده‌ است.

جاذبه‌های گردشگری و اقلیم این شهر، آن را به یکی از سکونتگاه‌های مهم در ایران بدل ساخته‌ است و آداب و رسوم گلاب‌گیری و قالی‌شویان از مراسم سنتی این شهر است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد.

کاشان

وجه تسمیه کاشان

  • برای تعیین حد و حدود حصارهایی که در شهر بنا کردند از ریختن کاه بر روی زمین استفاده کرده بودند، به همین علت آن بنا را «کاه افشان» نامیدند که بعدها به کاشان معروف شد.
  • در خلال باستان‌شناسی‌های انجام‌شده از تپه سیلک، نتیجه گرفته شد که کاشان، مقر قبایل «کاسو» یا «کاشو» بوده است. لفظ کاسو یا کاشو در بعدها به کاسیان یا کاشیان تبدیل شده و در نهایت به شکل امروزی درآمده است.
  • «قاسان» نام یکی از پادشاهان باستانی (پسران خراسان) بوده است.
  • چون اولین جایگاه آبادانی این ناحیه به امر پادشاهان داستانی ایران در کنار چشمه «فین» ساخته شد، آن را «کی‌آشیان» یعنی جایگاه پادشاهان گفته‌اند.
  • نام کاشان از کاشی‌های آن گرفته‌شده‌است؛ چرا که کاشی‌های این شهر را در هیچ کجای دیگر نمی‌توان دید.
  • در فرهنگ واژه‌ها دربارهٔ لغت کاشان چنین ذکر شده است: «کاشان به خانه‌های تابستانی گفته می‌شود که از چوب و نی ساخته شده است.»
  • کاشان به لغت‌های قدیم معبد و جایگاه جشن و دلارائی بوده است.

همچنین از کاشان با عنوان شهر دارالمؤمنین یاد می‌شود. علت این نامگذاری آن است که در زمان شاه طهماسب اول، کاشان به دلیل مرکزیت امور شرعی، پایتخت مذهبی کشور شناخته شد، تا آنجا که محقق کرکی (عالی‌ترین مرجع عالم تشیع آن عصر که برای تطبیق مقامات و مؤسسات دینی با موازین مذهب شیعه به ایران آمد) در کاشان اقامت گزید و اجتهاد می‌کرد و مبلغ به هر کجا می‌فرستاد.

تاریخچه کاشان

سیَلْک نام اولین تمدن شهرنشینی ایران مرکزی در کاشان است که در ۳ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار دارد. محوطه باستانی سیلک که در منطقه فین کاشان واقع شده قدمتی در حدود بیش از هفت هزار و پانصد سال دارد و از دو تپهٔ شمالی و جنوبی که در فاصله ۶۰۰ متری یکدیگر قرار دارند و دو گورستان تشکیل شده‌ است.

تمدن مردمان تپه‌های سیلک در ۵٬۰۰۰ سال پیش مغلوب تمدن آریایی (شاید کاسی‌ها یا همان کاشی‌ها یا در واقع کاسپیان) شد، که یادگارهای آن‌ها در لایه‌های گوناگون حفاری مانند ظروف لوله‌دار بلند با نگاره اسب و خورشید و جنگ‌افزار آهنی و شمشیر و نیزه‌های بلند پیدا شده‌ است.

در اوایل دورهٔ اسلامی متون جغرافیایی از کاشان به عنوان شهری کوچک یاد کرده‌اند، بعدتر توسعه در فلات ایران و موقعیت مرکزی کاشان و قرار داشتنش در مسیر ارتباطات، این شهر را به مرکز مهم صنعتی بدل ساخت، از این به بعد بیشتر به عنوان شهری در اندازه متوسط و البته موفق از کاشان یاد شده‌ است.

در حمله مغول شهر ویران شده و کمی بعدتر دوباره بازسازی می‌شود. در دورهٔ صفویه کاشان مورد توجه بوده‌ و پادشاهان غالباً در آن سکنا می‌گزیدند و از این شهر به عنوان مرکزی تجاری بزرگ و ثروتمند یاد شده‌ است. علی رقم آشوب‌های پس از صفویه و زلزله بزرگی که در دوره کریم خان زند در کاشان می‌آید این موقعیت تا حدودی حفظ می‌شود اما آشوب‌های اواخر دوره قاجار و ناتوانی در رقابت با نساجی اروپا موجب زوال شدید شهر می‌شود.

مناطق دیدنی کاشان

باغ و حمام فین
1399/05/11 0 0

باغ و حمام فین، در شهر کاشان قرار دارد و معروفیت آن به دلیل قتل امیرکبیر (صدراعظم ناصرالدین شاه) در سال ۱۸۵۲ میلادی، به دست ناصرالدین شاه است ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی
1398/03/05 0 0

مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی از بناهای مستحکمی است که در محدوده شهر تاریخی کاشان قرار گرفته است. اين حصار و بارو تا اواسط دوران ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
تپه سیلک
1396/12/07 0 0

تپه سیَلْک نام اولین تمدن شهرنشینی ایران مرکزی، در کاشان است که در منطقه فین کاشان واقع شده و قدمتی در حدود ۷ هزار سال دارد. نزدیک به ...

گروه(ها):
ادامه مطلب

مردم شناسی کاشان

اکثریت جمعیت این شهر کاشی‌ها (کاشانی‌ها) هستند، هر چند از دیرباز سایر اقوام ایرانی در کاشان به‌طور پراکنده می‌زیسته‌اند (شامل شمالی‌ها، آذری‌ها، لرها ، کردها و ...)

مردم کاشان به لهجه کاشانی از زبان فارسی تکلم می‌کنند، این لهجه مانند بسیاری از لهجه‌های فارسی دارای ویژگی‌های آوایی‌ای است که برخی از آن‌ها خاص این منطقه است.

منابع اسلامی، از قدیمی ترینشان، همواره از کاشان در کنار قم، به عنوان شهری شیعه مذهب یاد کرده‌اند.

اقتصاد کاشان

اقتصاد کاشان از دیرباز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی‌جات و انواع میوه‌ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیه عرقیجات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشی‌کاری، ابریشم‌بافی، مخمل‌بافی، شعربافی، گلیم‌بافی، زیلوبافی، زری‌بافی و قالی‌بافی تکیه داشته‌ است. اما اکنون ۹۰ درصد صنعت این شهر بر پایه فرش ماشینی و صنایع وابسته آن است.

قسمت عمده زمین‌های این منطقه زیر کشت پنبه و غلات است. همچنین گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزی‌کاری و صیفی‌کاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصر، نیاسر، برزک ،جوشقان قالی و کامو هندوانه و طالبی در آران و بیدگل و کشت سیب زمینی در حومه رونق خوبی دارد و انار فین و راوند و عطر و گلاب قمصر شهرت ویژه‌ای دارد. در کاشان معادنی مانند مس، آهن، سولفات باریم، زاج سبز، نمک طعام، سنگ‌های مرمر و تراورتن وجود دارد که بعضی از آن‌ها دست نخورده باقی مانده‌است.

۹۵ درصد فرش جهان در منطقه کاشان تولید و عرضه می‌گردد، به همین دلیل از این شهر به عنوان پایتخت فرش جهان یاد می‌شود. همچنین قالی دستباف کاشان، در یونسکو ثبت گردیده‌ است. گردشگری نیز یکی از حوزه‌های اقتصادی کاشان است.

سوغات کاشان

کلوچه و پشمک، باقلوا کاشان، سوهان میرزا حسینی، حلوا ارده و ارده شیره، عرق گل محمدی (گلاب)، عرق بیدمشک، عرق نعناع، عرق کاسنی، عرق خارشتر، عرق هل، عرق شنبلیله، عرق دارچین، عرق شوید و نظایر آن، انواع میوه خشک مثل زردآلو، آلوچه، انجیر، هلو و سیب.

همچنین صنایع دستی مانند کاشی کاری، سفال‌گری، اصول اربعه معماری و گنبدسازی (گوشه سازی، رسم بندی، مقرنس و گره سازی)، گچ بری، آجرکاری، گره چینی، قالی بافی، نقشه‌کشی قالی، شعربافی، زری بافی، مخمل بافی، زیلوبافی، گیوه بافی، رفوگری، رنگرزی، نمد مالی، مسگری، مشبک کاری و منبت کاری

غذاهای سنتی و محلی کاشان

از جمله خوراک‌های سنتی کاشان می‌توان به گوشت لوبیا، شفته، قیمه ریزه، کوفته چغندر، گوشت عدس بادمجان، گوشت لوبیای سرکه شیره و گوشت کلم و کدو و عدس پلو و کشمش و اشکنه و گوشت نخود اسفناج اشاره کرد.

آداب و رسوم کاشان

- مراسم گلاب گیری کاشان

شروع آیین گلابگیری در ایران در ابتدای اردیبهشت است. در این مراسم  از گل‌های سرخی که در این مناطق کاشته شده‌اند، گلاب تهیه می‌شود. در کارگاه های گلابگیری شهرستان کاشان سالانه پانزده هزار تن گلاب سنگین تولید می‌شود.

- مراسم قالی شویان کاشان

آیین سنتی و مذهبی قالی‌شویان فین کاشان و روستای خاوه اردهال که همه ساله در دومین جمعه مهرماه (نزدیکترین جمعه به ۱۱ مهرماه که سالروز کشته‌شدن سلطانعلی بن محمدباقر است) در مشهد اردهال، در ۴۲ کیلومتری غرب کاشان برگزار می‌شود تنها آیین مذهبی اسلامی است که به تقویم خورشیدی برپا می‌شود.

در این مراسم نمادین، شرکت‌کنندگان که از منطقه فین برای برگزاری این مراسم آمده‌اند، در حالی که چوب‌هایی به دست دارند، یکی از قالی‌های درون بنای امامزاده را به صورت لوله شده (به عنوان قالی‌ای که به هنگام شهادت در تابوت او بوده و پیکر امامزاده را در آن پیچیده بوده‌اند) در چشمه‌ای می‌شویند. این مراسم در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده و در دسامبر ۲۰۱۲ در فهرست میراث فرهنگی و معنوی یونسکو نیز به ثبت رسید.

مشاهیر کاشان

کمال الملک، مشفق کاشانی، غیاث‌الدین جمشید کاشانی، قطب‌الدین راوندی، محتشم کاشانی، سهراب سپهری و ...

آب و هوای کاشان

کاشان آب و هوای گرم و بیابانی دارد. این شهر در پهنه اقليمی با زمستانهای نسبتاً سرد و تابستانهای خيلی گرم و خشك قرار گرفته است.