برج سازهٔ بلند ساخته دست انسان است که همیشه ارتفاعش از پهنایش بسیار بیشتر است و معمولاً سود و کاربرد معنی‌داری دارد.

برج‌ها معمولاً برای استفاده از ارتفاع بلندشان ساخته می‌شوند و می‌توانند به تنهایی ایستایی داشته باشند یا به عنوان بخشی از یک ساختار یا ساختمان بزرگتر مورد استفاده قرار بگیرند.

وجه تسمیه برج

واژه «بُرجْ» عربی شده واژه «بُرگْ» است که از واژه اولیه در زبان یونانی وارد زبان آرامی و سپس عربی و در نهایت به ایران راه یافته است و هم‌خانواده با واژه burg در زبان‌های آلمانی، هلندی و انگلیسی باستان، borg در زبان‌های اسکاندیناوی، burgh در انگلیسی میانه و اسکاتس است.

همچنین در ‫فارسی ‫ميانه‬ واژه برز همانند البرز به معنای «بالا، بلند، بزرگ» با واژه «بُرجْ» هم‌خانواده است.

کاربردهای برج‌ها

- آسمان خراش‌ها

نوع پیشرفته و جدید برج‌ها که آن‌ها را به نام آسمانخراش می‌شناسیم، مساحت کمتری از زمین را به نسبت فضای درونی و ارتفاع خود اشغال می‌کنند. آسمانخراش‌ها معمولاً در دسته برج‌ها طبقه‌بندی نمی‌شوند، اگر چه بیشتر آن‌ها ساختاری شبیه به برج‌ها دارند و طراحی آن‌ها هم به برج شباهت دارد.

- کاربردهای استراتژیک برج‌ها

در تاریخچه برج‌ها، این ساختمان‌های بلند مرتبه، امکاناتی را برای استفاده‌کنندگان خود به وجود می‌آورده‌اند مانند مشاهده بهتر زمین‌ها و مناطق تحت حفاظت یا جنگی، یا فراهم آوردن نمای بهتری از مناطق اطراف که می‌تواند شامل مناطق نظامی نیز باشد. برج‌های محاصره‌ای، بر روی دیوارهای امنیتی بلند یا در کنار اهداف نظامی نصب می‌شده‌اند. امروز استفاده استراتژیک از برج‌ها در زندان‌ها یا مناطق نظامی خلاصه شده‌است.

- انرژی پتانسیل

با استفاده از نیروی گرانش که اجسام و جرم‌ها را به سمت پایین می‌کشد، یک برج نیز می‌تواند به عنوان ذخیره‌کننده مواد و مایعات عمل کند. مانند سیلوها و مخزن‌ها یا منبع‌ها و برج‌های آبی؛ یا هدف گرفتن یک وسیله و فشار آن بر روی زمین مانند برج مته زنی و حفر چاه.

- بهبود بخشیدن به ارتباطات

برج‌هایی مانند فانوس‌های دریایی، برج‌های زنگ دار و برج‌های پیغام رسان، برای ارتباط در فاصله‌های دور تر مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. در سال‌های اخیر، دکل‌های رادیویی و برج‌های مخابراتی تلفن‌ها، ارتباطات را به وسیله افزایش برد فرستنده‌ها، بسیار آسان‌تر نموده‌اند.

- پشتیبانی حمل و نقل

برج‌ها، همچنین می‌توانند به‌عنوان پشتیبان پل‌ها مورد استفاده قرار بگیرند. آن‌ها می‌توانند به ارتفاعی دست پیدا کنند که حتی بتوانند با ساختمان‌های بلندی در بالای آب رقابت کنند. این استفاده از ویژگی برج‌ها، در پل‌های آویزان و پل‌های کابلی رواج بیشتری یافته‌است. استفاده از شاه تیرها و تیرهای حامل اصلی بار، که یک نمونه ساده از برج‌ها محسوب می‌شوند، همچنین می‌تواند به ساختن پل‌های راه‌آهن، سیستم‌های حمل بار و تجهیزات، و بندرگاه‌ها کمک فراوانی نماید.

بلندترین برج‌های جهان

برج خلیفه، با ارتفاع ۸۲۸ متر، در شهر دبی امارات، در حال حاضر بلندترین برج در جهان است. این سازه در ۴ ژانویه ۲۰۱۰ عنوان «بلندترین سازه در جهان» را کسب نمود.

توکیو اسکای‌تری نام بزرگترین برج مخابراتی جهان، با ارتفاع ۶۳۴ متر، در ژاپن است.

کی‌وی‌ال‌وای-تی‌وی ماست، دکل مخابراتی به ارتفاع ۶۲۸٫۸ متر، است، که در شهر بلانچارد، داکوتای شمالی در ایالات متحده آمریکا مستقر می‌باشد.

آشنایی با برج ها