استان زنجان یکی از استان های شمال غربی ایران و مرکز آن شهر زنجان است. این استان از شمال به استان های اردبیل و گیلان، از شرق به استان قزوین، از جنوب به استان همدان ، از جنوب غربی و غرب به استان‌های کردستان و آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی محدود است.

تاریخچه استان زنجان

قدمت آن متعلق به اواخر هزاره دوم قبل از میلاد است. مرکز این استان در قبل از اسلام زنگان یا زندیگان نام داشته‌است که پس از استیلای اعراب، بنا به ضرورت تلفظ معرب به زنجان تغییر یافته‌است. این استان از قدیم به سبب قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم و راه تجاری مسیر هند و چین به اروپا دارای اهمیت خاصی بوده‌است.

در قرن های چهارم و پنجم هجری قمری زنجان به علت داشتن چراگاه های وسیع مورد توجه قبیله های ترک قرار گرفت و قبیله های گوناگون ترک در زنجان و نواحی مختلف آن به ویژه چمن سلطانیه مسکن گزیدند. در حمله ی مغول به این شهر آبادی های اطراف آسیب فراوانی دید. سپس ایلخانان مغول به این شهر توجه فراوان نشان دادند، مخصوصا سلطان محمد خدابنده از زمانی که مذهب تشییع را پذیرفت در توسعه این ناحیه کوشید و زمینه ی تبدیل آن به مرکز اسلامی و پایتخت ایران را فراهم آورد تا پس از آن اندک زمانی به یکی از مراکز مهم سیاست و تجارت تبدیل گردید.

نام گذاری استان زنجان

به گفته حمدالله مستوفی شهر زنجان را اردشير بابکان ساخته و شهين خوانده است. در فرهنگ نامه مرحوم دهخدا در زیر کلمه شهين چنين نوشته شده، شهين نام شهر زنگان است و معرب آن زنجان باشد و وجه تسميه آن مخفف زندیگان، يعنی اهل کتاب زند است و زنديگان زنگان شده است. بطور حتم شهر در دوران ساسانی زنديگان نام داشته است که به علت کثرت استعمال تخفيف يافته و در دوران استيلای اسلام زنگان نام داشته است و چون در زبان عربی حرف گ به ج تبديل می شود بنابر اين کلمه زنگان به زنجان تبديل شده است.

اسم ديگر شهرستان زنجان، خمسه است. اطلاق اين کلمه به منطقه در منابع و متون جغرافيايی از اواخر دوران قاجار ظاهر شده و وجه تسميه آن  استقرار طوايفی از ايلات پنجگانه در اين منطقه است .

مناطق گردشگری استان زنجان