استان قزوین یکی از استانهای شمال غربی ایران و مرکز آن شهر قزوین است. استان قزوین از شمال به استان‌های مازندران و گیلان، از غرب و شمال غربی به استان‌ زنجان، از جنوب غربی به استان همدان، از جنوب به استان مرکزی و از شرق به استان البرز محدود می‌شود. استان قزوین یکی از مناطق عمده تولید فندق، پسته، زغال‌اخته (درخت)، انگور و کشمش در ایران است.

تاریخچه استان قزوین

بر اساس اسناد و مدارک موجود، قدمت و تاریخ منطقه قزوین، به دوران حکومت مادها در قرن نهم پیش از میلاد می‌رسد. کاوش‌ها و یافته‌های باستان شناسی در دشت قزوین، نشان گر مرحله یکجانشینی و کشاورزی در هزاره هفتم پیش از میلاد و برخورداری ساکنان آن از صنایع اولیه و نظام اجتماعی است. کاسپی‌ها با حضور ده هزار سال تاریخ و یکجانشینی یکی از قدیمی‌ترین مردمان این استان هستند. تله تپه باستانی سگزآباد پیشینه‌ای هشت هزار تا دوهزار پانصد سال تخمین زده می‌شود که متعلق به دوران مادها و هخامنشیان است.

دولت اسماعیلیه در سال ۴۸۳ ه‍.ق با تسخیر قلعه الموت در قزوین پایه‌گذاری شد و دوره فرمانروایی آن تا ۶۵۴ ه‍.ق ادامه یافت. سرانجام دولت اسماعیلیه پس از ۲۰۰ سال حکومت در قزوین، با حمله هلاکو خان مغول از بین رفت. شاه تهماسب صفوی در سال ۹۵۳ ه‍.ق به علت نزدیکی تبریز به مرزهای عثمانی و آسیب‌پذیر بودن این شهر و نیز دور بودن از خراسان و هجوم مداوم ترکان عثمانی و ازبکان به این شهر، پایتخت را به قزوین انتقال داد، که تا سال ۱۰۰۶ ه‍.ق (به مدت نیم قرن) ادامه داشت.

نام گذاری استان قزوین

نوشته‌های باستانی یونان، قزوین را با نام راژیا معرفی می‌کند و در نوشته‌های اروپایی این منطقه با نام شهر باستانی آرساس یا آرساسیا شناخته می‌شده‌ است. اشکانیان، قزوین را به نام مؤسس آن اردپا می‌خواندند و ساسانیان نام این شهر را کشوین (یعنی سرزمینی که نباید از آن غافل شد) نهاده بودند. در برخی متون نام این شهر قسوین (یعنی شهری که مردمی پر صلابت و استوار دارد) ذکر شده‌است. مورخان و باستان شناسان عصر حاضر قزوین را عربی شده کاسپین می‌دانند و بر این باورند که قوم کاسپی‌ها که در سواحل دریای کاسپین می‌زیستند به مرور کوچ کردند و شهر قزوین را بنا نهادند.

مناطق گردشگری استان قزوین