استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی یکی از استانهای شرق ایران و مرکز آن شهر بیرجند است. این استان از شرق، با کشور افغانستان، از شمال به استان خراسان رضوی، از غرب به استانهای یزد و کرمان و از جنوب با استان سیستان و بلوچستان همسایه است.

تاریخچه استان خراسان جنوبی

محدوده کنونی استان خراسان شمالی از دیرباز بخشی از خراسان بزرگ بوده و تاریخ آن با سایر قسمت های خراسان بزرگ در هم تنیده است.

خراسان جنوبی شامل محدوده‌ای از خراسان بزرگ است که در سده‌های پیش قهستان نامیده می‌شده‌است. قهستان یا قوهستان نام ناحیه ای بود در خراسان بزرگ که از جنوب نیشابور تا سیستان را در بر میگرفت. شهرهای مهم ایالت قهستان، تون (فردوس امروزی) و قائن بوده‌اند. مارکوپولو نیز در سفرنامه خود، از این منطقه با نام تونوکاین (تون و قاین) یاد کرده‌است. در سده‌های اخیر و به ویژه از دوران قاجار، دو شهر فردوس و قائن به دلیل حوادث طبیعی مختلف به تدریج موقعیت جمعیتی خود را از دست داده و بیرجند مرکزیت و اهمیت بیشتری یافت.

استان خراسان جنوبى تا ۱۳۸۳، بخشى از استان پهناور خراسان بود، ولى در این سال با مصوبه مجلس شورای اسلامی و براساس تقسیمات جدید کشورى، از آن منفک شد و خود به استانی مستقل تبدیل گردید.

نام گذاری استان خراسان جنوبی

بر اساس نظر محققین، واژه خراسان بازمانده گونه کهن واژه «خاور» و متشکل از دو جزء «خور» به معنای خورشید و «آسان» به معنی آمدن است. یعنی جایی که خورشید از آن برمی آید و چون این منطقه در خاور ایران قرار گرفته, این وجه تسمیه به نظر درست می آید. واژه جنوبی نیز به سبب جدا شدن از خراسان سابق و قرار داشتن در جنوب به ادامه آن داده شده است.

مناطق گردشگری استان خراسان جنوبی

روستای ماخونیک
1397/05/17 0 0

روستای ماخونیک، یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز جهان است که به لحاظ شهرت آن به شهر لی‌لی‌پوت‌ها (به دلیل قد و قامت کوتاه ساکنان آن)، جذابیت‌های ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
سد کریت
1396/12/05 0 0

سد کریت یا سد کوریت یک سد تاریخی است که با ارتفاع ۶۰ متر، تا اوایل قرن بیستم بلندترین سد جهان بوده‌است. این سد بزرگ‌ترین سد قوسی جهان برای ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
کال جنی
1396/10/11 0 0

کال جنی منطقه‌ای تفریحی در شمال شهرستان طبس است که هرسال پذیرای گردشگران کنجکاو زیادی از سرتاسر کشور است. این منطقه در واقع دره‌ای ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
بند دره
1396/08/24 0 0

بند دره، سدی است تاریخی که قدمت آن به اواخر دوره‌ زندیه و اوایل دوره‌ قاجاریه می‌رسد. بند دره به دستور امیر شوکت‌الملک در سال ۱۲۹۴ هجری قمری ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
سنگ سوراخ
1396/08/24 0 0

سنگ سوراخ، اثری طبیعی به‌صورت حفره‌ای بزرگ، در بالای کوهی به همین نام است. این حفره بزرگ به‌دلیل فرسایش‌های آبی در سنگ‌های آهکی کوه به‌وجود ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
رباط زردان
1396/07/28 0 0

رباط زردان که به کاروانسرای شاه عباسی نیز معروف است، مربوط به دوره صفوی - دوره سلجوقی است و در روستای زردان واقع شده است. روستای زردان ...

گروه(ها):
ادامه مطلب

اقوام و زبان استان خراسان جنوبی

سیستانیها و بلوچ‌های خراسان بیشتر در  این استان زندگی می کنند. عربهای خراسان گروهی از اعراب مهاجر به منطقه خراسان هستند که این گروه نیز از نگاه تاریخی بیشتر در جنوب و مرکز استان‌های خراسان ساکن اند و تکلم به زبان عربی، معرف قومیت آنان است. زبان رسمی و اصلی مردم استان، فارسی است. این زبان در هر نقطه شهری و روستایی با لهجه خاص ومنسوب به همان محل بیان می شود مثل لهجه بیرجندی، لهجه قاینی، لهجه سرایانی، لهجه نهبنـدانی و غیره

صنایع دستی استان خراسان جنوبی

قالي، قاليچه، گليم، جاجيم، انواع پارچه هاي سنتي، رودوزي هاي سنتي، البسه محلي، پاي پوش هاي سنتي، نمد مالي، ترکه بافي، حصيربافي ( بوريا بافي)، خراطي، سازهاي سنتي، سفالگري، چلنگري (آهنگري سنتي)، چاقو سازي، قفل سازي، علامت سازی، افزار فلزي ( اسلحه سازي و ... )، مسگري، حجاري، گچبري سنتي، ابريشم کِشي، رنگرزي سنتي، رفوگري، نخ ريسي و دباغي سنتي و ...

سوغات استان خراسان جنوبی

علاوه بر صنایع دستی استان مهمترین سوغاتی های استان خراسان جنوبی عناب، زرشک، زعفران، آلو بخارا ، سنجد ، بادام کوهی ، گردو ، کشک سیاه ، کشک زرد ، کشک زیره ای ، قره قروت ، انواع برگه و خشکبار و ... است.

غذاهای محلی استان خراسان جنوبی

آش شلغم، اشکنه بلغور شیر، بلغور پلو، اشکنه قند، قورت بادمجان بیرجند، کشک سالاری و ...

مشاهیر استان خراسان جنوبی

استاد احمد احمدی بیرجندی، آیت ا.. حاج شیخ جواد عارفی، آيت الله حاج سيد­ كاظم حائري، پروفسور محمد حسن گنجی، استاد سید غلامرضا سعیدی، ابن حسام خوسفی و ...

آب و هوای استان خراسان جنوبی

آب و هوا اقلیم استان از نوع خشک و بیابانی است که متوسط بارندگی سالیانه استان به 150 میلیمتر می رسد. حداکثر دمای سالانه  44 و پایین ترین دمای ثبت شده 5/21ـ  درجه سانتیگراد گزارش شده است.