دریاچه

دریاچه، محدودهٔ آبی است که به آب‌های آزاد راهی ندارد (دریاچه بزرگتر از آبگیر است). بعضی از دریاچه‌ها به قدری بزرگ هستند که در صحبت محاوره، از آن‌ها به عنوان دریا نام برده می‌شود. برخی از دریاچه ها پس از گذشت زمان طولاني يا ممكن است خشك شوند يا به باتلاق تبدیل شوند.

دریاچه‌ها همانند رودها جاری نمی‌شوند و ساکن هستند. بیشتر دریاچه‌ها آب تازه دارند و اکثر آن‌ها در نیمکره شمالی هستند. بیش از ۶۰٪ دریاچه‌های جهان در کانادا قرار گرفته‌اند. فنلاند به عنوان سرزمین هزار دریاچه شناخته می‌شود (۱۸۷٬۸۸۸ دریاچه در فنلاند وجود دارد که ۶۰٬۰۰۰ عدد از آن‌ها بزرگند).

بعضی از دریاچه‌ها ساخته دست بشر هستند. این دریاچه‌ها به منظورهای مختلفی نظیر تولید برق (به عنوان مثال دریاچه پشت سدها)، برای استفاده از آب آن‌ها برای کشاورزی یا در خانه‌ها یا برای تفریح ساخته شده‌اند.

نحوه پیدایش دریاچه‌های جهان

 

عوامل متعددی باعث پیدایش دریاچه‌ها می‌گردند که عمدتاً ناشی از فرایندهای بیرونی (دینامیک‌های بیرونی) و درونی (دینامیک‌های درونی) زمین می‌باشند. بعضی از این عوامل عبارتنداز:

  • دریاچه‌های یخچالی: در اثر تجمع آب در پشت مورنها (مواد تخریبی که توسط یخچالها حمل می‌شوند) به وجود می‌آیند مانند دریاچه‌های پنجگانه آمریکای شمالی
  • دریاچه‌های ولکانیکی: در کراترها (دهانه وسیع قله‌های آتشفشانی) ایجاد می‌گردند مانند دریاچه اورگون
  • دریاچه‌های تکتونیکی (زمین ساختی): در اثر فرو نشینی تدریجی یا در اثر گرابن به وجود می‌آیند مانند دریاچه بایکال، دریاچه تانگانیکا، و آلبرت در آفریقا که در یک گرابن وجود دارند.
  • دریاچه‌های کارستی: درمحل‌هایی که سنگ آهک، طی فرایند کارستی شدن خورده شده باشد، پدید می‌آیند مانند دریاچه تخت سلیمان ساروق در آذربایجان غربی
  • دریاچه‌های مئوریتی: در فرورفتگی ناشی از مئوریت (سنگ آسمانی) ایجاد می‌شوند مثل دریاچه یونگا یا جاب در کانادا
  • دریاچه‌های سدی: در اثر ریزش کوه یا لنداسلاید (زمین لغزه) و جمع شدن آب در پشت مواد ریزش یافته پدید می‌آیند.
  • دریاچه‌های ساحلی ورودخانه‌ای: که اولی در اثرسدهای دریایی و دومی با قطع پیچ رود (مآندر) به وجود می‌آید.
  • دریاچه‌های ناشی از فعالیت انسان: در اثر ساختن سدهای مخزنی، خاکبرداری ویا انفجارهای ناشی از بمب که ایجاد چاله‌های بزرگ می‌کند ایجاد می‌شود.

دسته‌بندی زیست‌محیطی

دریاچه‌ها را در پژوهش‌های علمی زیست‌محیطی به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:

  • دریاچه کم‌پرورد: دریاچه‌ای عمیق و صاف با مواد آلی و مغذی کم و اکسیژن محلول بسیار.
  • دریاچه میان‌پرورد: دریاچه‌ای با مواد مغذی نه چندان کم که از نظر گیاهی و جانوری نسبتاً بارور است.
  • دریاچه بیش‌پرورد: دریاچه‌ای کم‌عمق با مواد مغذی بسیار که موجب تولید جلبک و کمبود ماهی و اکسیژن محلول می‌شود.
  • دریاچه تک‌آمیختی: ویژگی دریاچه‌ای نسبتاً عمیق که در آن سالی یک بار لایه‌بندی و چرخه آمیختگی رخ می‌دهد.
  • دریاچه دوآمیختی: ویژگی دریاچه‌ای که معمولاً سالی دو بار در آن لایه‌بندی و چرخه آمیختگی رخ می‌دهد.
  • دریاچه روبه‌زوال: دریاچه بیش‌پروردی که براثر ازدیاد گیاهان و از دست دادن تدریجی و مستمر آب در حال تبدیل شدن به باتلاق است.
  • دریاچه خشک: محلی که پیش‌تر دریاچه بوده، ولی اکنون یا باتلاقی است یا به کلی خشک شده‌است.

 

آشنایی با دریاچه ها

دریاچه فراخین
1398/04/01 0 0

دریاچه فراخین، که بیشتر شبیه تالابی جنگلی‌ست تا دریاچه، یکی از بکرترین دریاچه‌هاست که در دل جنگل قرار گرفته و برای رسیدن به آن هم چند دقیقه‌ای ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه میانشه یا دریاچه چورت
1397/07/18 0 0

دریاچه میانشه یا دریاچه چورت، در سال ۱۳۱۸ خورشیدی، بر اثر زمین‌لرزه و رانش زمین و در پی آن بسته شدن مسیر آب چشمه‌ای که در کنار دریاچه قرار دارد ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه دوقلو سیاه گاو
1397/02/16 0 0

دریاچه دوقلو سیاه گاو، دو دریاچه طبیعی است که به وسیله کانالی طبیعی، به عرض ۸ متر، عمق ۴ متر و به طول ۷۰ متر با هم مرتبط هستند. این دو دریاچه ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه مارمیشو
1396/12/05 0 0

دریاچه مارمیشو بر اثر زلزله و سد کوه در مسیر آب‌های مرزی ایران و ترکیه بوجود آمده است و پنج هکتار وسعت دارد و عمق آن نیز حدود ۵۰ الی ۶۰ متر تخمین ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه سد لزور
1396/12/04 0 0

دریاچه سد لزور (سیاه رود) از جمله دریاچه‌های نزدیک تهران است که در مرز استان مازندران و تهران قرار دارد. دریاچه لزور به واسطه ی سد لزور ایجاد شده ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه سد سقالکسار
1396/10/22 0 0

سقالکسار روستایی است که دریاچه‌ای به ارتفاع ۶۴ متر از دریا به مساحت ۱۵ هکتار دارد که در پشت یک سد خاکی واقع شده است. آب دریاچه سد ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه حوض سلطان
1396/09/19 0 0

درﯾﺎﭼﻪ حوض سلطان ﮐﻪ ﺑﻪ درﯾﺎﭼﻪ ﺳﺎوه ﻗﻢ و درﯾﺎﭼﻪ ﺷﺎﻫﯽ نیز ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ در سال ۱۸۸۳ میلادی و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران قم تشکیل شد. این ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
تخت سلیمان
1396/08/08 0 0

مجموعه تاریخی-فرهنگی تخت سلیمان ۱۲۴ هزار مترمربع مساحت دارد و در ادوار مختلف محل سکونت مادها، اشکانیان، ساسانیان و مغول‌ها بوده و به روایتی ...

گروه(ها):
ادامه مطلب
دریاچه شورابیل
1396/08/01 0 0

دریاچه شورابیل تنها دریاچه طبیعی داخل شهری در ایران می‌باشد. این دریاچه در گذشته بسیار شور بوده است، ولی امروزه با افزودن آب شیرین به آن از شوری ...

گروه(ها):
ادامه مطلب

دریاچه های ایران

تعداد دریاچه های ایران به دلیل وضعیت زمین شناسی این كشور به نسبت فراوان است. برخی از این دریاچه ها دایمی و بعضی از آنها در بیشتر روزهای سال خشک و بی آب هستند. از میان مهم ترین دریاچه های دایمی ایران، علاوه بر دریای خزر که بزرگترین دریاچه جهان است، می توان به دریاچه های ارومیه، بختگان، جازموریان، پریشان، مهارلو، زریوار و هامون اشاره کرد.