بقعه دانای علی

بقعه دانای علی، آرامگاه عارفی وارسته و مردمی در قرن سیزدهم هجری قمری است. در روایات آمده که وی مردی متقی و پرهیزگار بوده که به مقام «ابدالی» رسیده بود که در عرفان به معنای انسان کامل است و به همین دلیل لقب دانا که مترادف «انسان کامل» است را به خود اختصاص داد. یکی از کرامات این بزرگوار آگاهی کامل به اسماء اعظم بود.

ایشان به مقام طی‌ الارض رسیده و نمازهای روزانه خود را در مکه معظمه می‌خواند و همین نکته علاوه بر دانش بالای این فرد در زمان خود، او را متمایز از دیگران کرده بود. از هر پیرمرد رشتی اگر درباره دانای علی سوال شود با شور و شعف داستان نجات یک حاجی رشتی که در مکه گرفتار راهزنان و سارقان شده بود و تمام پول و مال خود را از دست داده بود و سرانجام توسط دانای علی با طرفه العینی با سلامت به زادگاهش برگشته بود و از نماز خواندن او در مکه معظمه و رشت در یک روز  تعریف می کند.

دانای علی که بود

دانای علی در سال ۱۲۱۲ هجری قمری در خانواده‌ ای مذهبی، در روستای سیاه‌ اسطلخ، در حومه رشت به دنیا آمد. وی اصالتاً زنجانی بود ولی از کودکی در رشت زندگی می‌کرد و شغل او زراعت بود و از طریق فروش علوفه به صاحبان دام، امرار معاش می‌کرد.

در روایات آمده است هنگامی که راز فارغ از زمان و مکان بودن او توسط دیگر افراد کشف شد دانای علی برای همیشه ناپدید شد و برخی نیز فوت او را به همین واقعه نسبت می‌دهند.

همچنین می گویند که مأموران ظالم زمان او را به بهانه عدم پرداخت مالیات دستگیر و شکنجه می‌کردند. از آنجا که دانای علی مریدان زیادی داشت، یکی از مریدانش که در دستگاه حکومتی زمان نفوذ داشت، آگاه می‌شود و از کرامات و مقاماتش برای مأموران می‌گوید که گرچه موجبات آزادی او را فراهم می‌کند ولی افشای این راز مرگ او را به‌دنبال داشته است؛ جنازه‌اش را در جوار قبرستان عمومی شهر به خاک می‌سپارند که فعلاً به علت گسترش شهر و توصعه شهرسازی از آن قبرستان اثری به جا نمانده است.

معماری و ویژگیهای بقعه دانای علی

بقعه دانای علی، ساختمان کوچکی با مساحت ۹۲ متر است. این ساختمان از آجر و آهن ساخته شده و با سنگ مرمر و کاشی‌های مکتوب و منقوش تزیین شده است؛ گنبد کاشی‌کاری شده بقعه با طرح کلاه درویشی و به تقلید از گنبد شیخانه‌ور (بقعه شیخ زاهد گیلانی) لاهیجان ساخته شده است.

درون بقعه با زیبایی تمام تزئین شده و در آن از هنر کاشی کاری و آیینه کاری استفاده شده است. ضریحی در بین بقعه قرار دارد که متوسلین گرد آن جمع می شوند.

تخریب بقعه دانای علی

در سال ۱۳۲۱ هجری شمسی قرار بود قبر دانای علی نیز به بهانه تعویض خیابان تخریب شود؛ مهندسان شهرداری به مسئولیت مهندس سیمرغ(که چند سال بعد به مقام شهرداری رشت رسید) هرچه تلاش کردند در دوربین‌های نقشه‌برداری غیر از امواج آب چیزی ندیده‌اند و خداوند رعبی در دلشان ایجاد کرد که جرئت تخریب را پیدا نکردند؛ لذا قبری که تاکنون در کنار خیابان بود با تعریض خیابان بیستون (طالقانی) در وسط خیابان اصلی شهر قرار گرفت و اگرچه بعضی از مردم سقوط شهردار از بالکن شهرداری و یا مرگ فرزندش را دلیل ترسیدن مسئولان و عدم جسارت به قبر می‌دانند، ولی نبودن دلیل و مدرک معتبر این روایت را منتفی می‌کند.

بقعه دانای علی کجاست

این بقعه در میانه خیابان آیت الله طالقانی (بیستون)، نرسیده به سه راه رجایی (رشتیان) در محله چمارسرای رشت، در استان گیلان واقع شده است.