تنگه واشی

تنگه واشی شامل دو تنگه است که تنگه اول به «واشی» و تنگه دوم به «سا» معروف است. در انتهای تنگه دوم، آبشاری با ارتفاع ۱۵ متر قرار دارد. درجه هوای این منطقه به طور متوسط بیست درجه کمتر از دمای هوای تهران است. بهار، تابستان و اوایل پاییز از زیباترین فصل‌های سفر به این منطقه است.

وجه تسمیه تنگه واشی

کلمه «واش» در زبان مازندرانی به معنای «چمن» می باشد. «ساواشی» در زبان آذری به معنی محل برخورد، رودررو شدن، نزاع و درگیری است. وجه تسمیه ساواشی را می‌توان در باریک بودن مسیر عبور از تنگه دانست، مکانی که در آن‌جا مردم هنگام عبور با یکدیگر رودررو شده و ممکن است به یکدیگر برخورد کنند.

مسیر پیاده روی تنگه واشی

مسیر پیاده‌روی از ابتدای تنگه اول طی سه بخش انجام می‌شود.

بخش اول: مسیر تنگه اول تا ابتدای دشت ساواشی (حدود ۲۵۰متر).

بخش دوم: راهپیمایی دشت ساواشی (حدود ۱۷۰۰متر).

بخش سوم: مسیر تنگه دوم تا رسیدن به آبشار (حدود ۸۰۰متر).

تنگه ها و آبشار در تنگه واشی

تنگه اول یا همان «واشی» طولانی‌تر، باریک‌تر و عمیق‌تر است. عمق آب بعضی قسمت‌ها تا کمر یک فرد متوسط‌ قامت می‌رسد.

تنگه دوم معروف به «سا» که عمق آن کمی کمتر از تنگه اول و همچنین کوتاه‌تر است و در انتها با دیواره‌ای مرتفع بسته می‌شود. آبشار واشی از میان همین دیواره که حدود پانزده متر ارتفاع دارد به پایین می‌ریزد. در قسمت پایین آبشار، حوضچه‌ای به مساحت تقریبی پنجاه متر مربع و با عمق متوسط یک متر ایجاد شده است.

کتیبه تاریخی تنگه واشی

یکی از سه کتیبه معروف دوره قاجار در این تنگه واقع شده‌ است. دو کتیبه دیگر در چشمه‌علی شهرری و تونل وانا در جاده هراز قرار دارند. فتحعلی‌شاه که دوران پیش از پادشاهی خویش را در شیراز گذرانده بود، با دیدن نقش برجسته‌های دوره ساسانی در آن دیار، سه نفر به نام‌های حجارباشی، نقاش‌باشی و معمارباشی را مسئول ساخت این سه کتبیه در تهران کرد که نام هر سه تن در گوشه‌های کتیبه‌ها نمایان است.

کتیبه‌ واقع در تنگه واشی، دارای ابعاد شش در هفت متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه، دور تا دور آن روایت شده ‌است. بزرگترین نقش برجسته این کتیبه‌ها، نقش شکارگاه با تصویر اسب، نیزه و شکارهایش است که در اطراف آن می‌توان عباس میرزا، علی‌قلی میرزا و علی‌نقی میرزا پسران فتحعلی شاه و همچنین نوادگانش را در حال شکار دید.

هرچند که این کتیبه به دلیل جانمایی مناسب آن  برای در امان ماندن از تخریب‌های ناشی از بارش باران و تابش آفتاب در دل کوه قرار گرفته؛ اما متأسفانه از گزند گردشگران در امان نبوده و آسیب‌های بسیاری به آن وارد شده است.

نکات سفر به تنگه واشی

• در تنگه واشی، گیاه کمیاب «باریچه» که مصارف مهم صنعتی و دارویی دارد، می‌روید. اما چیدن باریچه به دلیل کمیابی آن جرم است و پیگرد قانونی دارد.
• تنگه واشی برای افراد کهنسال و کودکان زیر ۷ سال مناسب نیست زیرا مسیر طولانی است و آنها خسته می شوند.
• همراه داشتن آب معدنی در مسیر ضروری است زیرا آب رودخانه مناسب شرب نیست.
• به دلیل اینکه دره آفتابگیر نیست و آب آن بسیار سرد است مرداد ماه و اوایل شهریور بهترین زمان تردد در این مکان است.
• برای عبور افراد ضعیف می توان از اسب و یا قاطر کرایه ای جهت عبور از تنگه استفاده کرد فقط باید مراقب سقوط از اسب یا قاطر بود.
• پوشیدن دمپایی برای این مکان مناسب نیست زیرا هم فشار آب باعث درآمدن دمپایی از پا می شود و احتمال لیز خوردن وجود دارد و هم سنگ های نوک تیز باعث ایجاد زخم و خراش در پا می شود. پوشیدن یک کفش ورزشی کهنه بهترین انتخاب است. 

تنگه واشی کجاست

تنگه واشی در ۱۷ کیلومتری شهر فیروز کوه، در روستای جلیزجند، در استان تهران قرار دارد. در حرکت از سمت تهران به دماوند ۱۷ کیلومتر بعد از فیروزکوه، خروجی به سمت چپ هست که به سوی تنگه واشی حرکت می کند. برای رفتن به تنگه واشی در کیلومتر ۲ جاده فیروزکوه-تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی ۱۰ کیلومتر، روستای جلیزجند نمایان می‌گردد. بعد از عبور از روستا و طی حدود ۴ کیلومتر، در جاده‌ای باریک که میان دشت و در کنار جوی‌های پر آب زلال احداث شده، محل پیاده‌روی تنگه واشی شروع می‌شود.