جزیره هرمز

• 1396/11/28
• 0 کامنت
• 1694 تعداد بازدید

جزیره هرمز جزیره‌ای بیضی‌شکل و گنبدی نمکی در خلیج فارس است که به علت موقعیت جغرافیایی و مجاورت آن با تنگه هرمز، عنوان کلید خلیج فارس را گرفته است. همین موقعیت است که آن را در طول تاریخ، از نظر راهبردی و بازرگانی از اهمیت خاصی برخوردار ساخته‌ است. جزیره هرمز در میان زمین شناسان به علت این که از انواع خاک‌های مختلف تشکیل شده و تنوع بالایی دارد به بهشت زمین‌شناسی مشهور شده است.

هرمز جزیره‌ای كوچك است از توابع شهرستان قشم، به همین دلیل بسیاری از مسافرین كه قصد سفر به قشم را دارند، از جزیره هرمز به عنوان یك سایت یك روزه بازدید می‌كنند كه البته كمبود اماكن اقامتی و پذیرایی نیز این موضوع را تشدید كرده است، اما در هر صورت جذابیت‌های این جزیره كوچك، آن قدر هست كه بسیاری از جهانگردان اقامت در اماكن روستایی یا مثلا تاسیسات اداره تربیت‌بدنی یا چادرهای موقت را برای سپری كردن زمان طولانی‌تر در جزیره هرمز ترجیح دهند.

استخراج و صدور خاک سرخ جزیره هرمز یکی از مهم‌ترین منابع درآمد اهالی است. این جزیره آب شیرین ندارد و آب آشامیدنی آن از بندرعباس تأمین می‌شود.

تاریخچه جزیره هرمز

هرمز نام بندری معتبر در مصب رود میناب با خلیج فارس بوده است. شهر میناب کنونی برروی خرابه‌های این بندر ساخته شده است. هرمز قدیم در اوایل عهد مغول تجارت پر رونقی داشته است. با هجوم مغولان در حدود سال ۷۰۰ هجری، مردم شهر هرمز ابتدا به جزیره قشم و سپس به جزیره هرمز که در آن زمان زرون (معرب آن جرون که بعدها نام بندری در محل بندرعباس کنونی شد و به تلفظ پرتغالی بندر گمبرون خوانده شد) نام داشت کوچ نمودند و شهری در آن بنا کردند و نام آنرا به یاد شهر قدیم خود هرمز گزاردند.

به تدریج و طی قرون بعد این شهر نام خود را به همه جزیره داد و بندر جرون (گمبرون بعدی) نام خود را از آن وام گرفت. عظمت شهر و جزیره هرمز به قدری شد که دو قرن بعد و تا زمانی که توسط پرتغالی‌ها اشغال شد مرکز ولایات خلیج فارس از جمله بحرین بوده است.

شاه عباس در سال ۱۶۲۲ میلادی جزیره هرمز و سواحل جنوبی ایران در خلیج فارس را از اشغال پرتغالی‌ها خارج ساخت و شهرهای هرمز و گمبرون را تخریب نمود و بندر عباس فعلی را بر خرابه‌های گمبرون استوار کرد. هرمز امروز به هیچ عنوان رونق گذشته را ندارد.

ویژگیهای جزیره هرمز

مهم ترین ویژگی جزیره هرمز، رنگی بودن خاک ساحل و جزیره و دره ی نمکی در این جزیره است، حدود سه ساله که در نیمه ی دوم سال که فصل مناسب سفر به مناطق جنوبی است هنرمندان با استفاده از خاک های رنگی این جزیره فرش خاکی هرمز را بر زمین ترسیم می کنند.

در مسیر دریایی قشم به جزیره هرمز کوههایی به رنگ زرد، سفید و قرمز دیده می‌شود. در میان این کوه‌ها، کوه قرمز رنگی وجود دارد که خاکش خوراکی است و مردم محلی از خاک سرخ آن به عنوان ادویه در طبخ ماهی و نان و تهیه ترشی، مربا و سُس استفاده می‌کنند. مردم محلی این کوه را گِلَک می‌نامند و خاک سرخ آن را مانند نمک در تهیه انواع غذاها مصرف می‌کنند. این کوه با ارتفاع تقریبی ۲۰۰ متر در جنوب جزیره هرمز قرار گرفته و از خاک آن در صنایع سرامیک سازی و رنگسازی نیز استفاده می‌شود.

سطح جزیره هرمز را طبقات رسوبی و آتشفشانی تشکیل داده است. طبقات نمکی نیز به صورت تپه‌هایی قسمت اعظم جزیره را پوشانده‌اند و اغلب از جنس نمک خوراکی هستند.

همچنین کوچکی جزیره ی هرمز یکی از خصوصیات جذاب این جزیره است. وجود جاده ی ساحلی این امکان را میدهد که از ابتدای خروج از قایق، بتوان با سه ساعت پیاده روی، یا با استفاده از دوچرخه های موجود، دور جزیره چرخید و دوباره به مکان قایق ها برگشت.

قلعه پرتغالی‌ها در جزیره هرمز

در سال ۹۰۹ دریانورد پرتغالی آلفونسو د آلبوکرک، که به مستعمرات پرتغال در آسیا سفر کرده بود بر حسب اتفاق گذرش به خلیج فارس افتاد و با آن نواحی آشنایی پیدا نمود و بلافاصله با حضور در دربار مانوئل پادشاه پرتغال طرح خود برای اشغال جزایر خلیج فارس را ارائه نمود و به تصویب رساند. او در سال ۹۱۲ به خلیج فارس بازگشت و پس از کشتار و وحشیگری فراوان موفق به فتح هرمز در سال ۹۱۳ گردید و قلعه‌ای در جزیره هرمز ساخت.

مردم هرمز در طول سالهای اشغال مکرراً سر به شورش برداشتند که مهم‌ترین این شورش‌ها مربوط به سال‌های ۹۱۹ خورشیدی، ۹۲۵ شمسی، ۹۲۸ شمسی و ۹۵۷ شمسی بوده‌اند. جزیره در سال ۱۰۳۱ توسط یکی از امرای شاه عباس به نام امام قلی خان از اشغال خارج و آزاد گردید. هم اکنون آثار و خرابه‌های ابنیه و قلعه پرتغالی‌ها و توپهای آن در شمال جزیره در نزدیکی آبادی‌های فعلی دیده می‌شود.

موزه احمد نادعلیان در جزیره هرمز

موزه و نگارخانه دائمی احمد نادعلیان در جزیره هرمز، محلی است که آثار این هنرمند به نمایش درآمده‌اند. این مکان در محلهٔ قدیمی شهر هرمز است.

احمد نادعلیان (زاده ۱۳۴۲ در سنگسر) هنرمندی در حوزهٔ هنرهای محیطی و زمینی ایرانی است. او بیشتر به‌خاطر کنده‌نگاری بر روی سنگ‌های رودخانه‌ها شناخته شده‌است. فعالیت‌های هنری او همچنین شامل حجاری، چیدمان، کارهای چندرسانه‌ای و اینترنتی (نت‌آرت)، چیدمان ویدئویی، کارهای تعاملی و اخیراً ساخت آهندیس‌ها است. او بیشتر در طبیعت زندگی می‌کند و در عرصه بین‌المللی به اجرای هنر محیطی می‌پردازد.

جزیره هرمز کجاست

جزیره هرمز در ۸ کیلومتری بندرعباس قرار دارد و از توابع شهرستان قشم، در استان هرمزگان است. برای سفر به جزیره هرمز از طریق بندرعباس، بهتر است از طریق قایق های قشم ابتدا به جزیره قشم رفت و سپس با لنج های مسافربری مخصوص هرمز به این جزیره سفر کرد. فاصله ی این جزیره از جزیره ی قشم با قایق تندرو و در حالت طبیعی آب و هوایی حدود ۳۰ دقیقه است. اما فاصله ی بندر عباس تا هرمز بیشتر از ۳۰ دقیقه است.