حافظیه یا آرامگاه حافظ نام مجموعه‌ای آرامگاهی است که آرامگاه حافظ شیرازی شاعر برجستهٔ ایرانی را در خود جای داده است. این مجموعه ۴ درب ورودی-خروجی دارد که درب اصلی در سمت جنوب آن، دو درب در سمت غرب آن و یک درب در سمت شمال‌ شرق آن قرار گرفته‌ است.

حافظیه شیراز

تاریخچه ساخت و مرمت حافظیه

نخستین بنای آرامگاه حافظ شیرازی، به دستور میرزا ابوالقاسم گورکانی، حکمران فارس، (در سال ۸۵۶ ه.ق.، حدود ۶۵ سال پس از وفات حافظ) ساخته شد. در آن زمان شمس‌الدین محمد یغمایی، وزیر ابوالقاسم گورکانی، بر فراز قبر حافظ عمارتی گنبدی شکل ساخت که جلوی آن نیز حوض آب قرار داشت که از آب رکن آباد پر می‌شد.

این بنا در زمان حکومت شاه عباس صفوی (اوایل قرن یازدهم هجری قمری) مورد مرمت و باز سازی قرار گرفت و همچنین به دستور نادرشاه افشار، آرامگاه باردیگر مرمت شد. کریم خان زند نیز به علت خرابی‌های این بنا، ساختمان زیبایی به سبک بناهای آن دوره بر مدفن خواجه شیراز ساخت. همچنین در جلو آن، تالاری با 4 ستون سنگی یکپارچه و بلند برای آرامگاه حافظ طراحی و اجرا شد.

بعد از عمارتی که کریم خان زند بر مقبره حافظ ساخت، تعمیرات زیادی به وسیله اشخاص مختلف انجام گرفت تا آنکه در سال ۱۳۱۵ به کوشش شادروان علی اصغر حکمت بنای کنونی با بهره گیری از عناصر معماری روزگار کریم خان زند و یادمانهای حافظیه توسط آندره گدار فرانسوی طراحی و با همکاری علی سامی به اجرا درآمد.

حافظیه شیراز

معماری و بخشهای مختلف حافظیه

آرامگاه حافظیه مجموعاً ۲۰هزار متر مربع مساحت دارد. در محوطه شمالی، آرامگاه حافظ، درخت‌های نارنج، دو حوض مستطیل شکل بزرگ شرقی و غربی، حافظ شناسی، کتابخانه و فروشگاه محصولات فرهنگی وجود دارد. سنگ مزار حافظ به ارتفاع یک متر از سطح زمین قرار گرفته و به وسیله پنج ردیف پلکان مدور احاطه شده‌است. بر فراز بارگاهش گنبدی مسی، به شکل کلاه دراویش بر روی هشت ستون به ارتفاع ده متر، بنا و از درون با کاشی‌های هفت رنگ معرق کاشی کاری شده‌ است.

حافظیه شیراز

رواق چهار ستونه کریم خان زند به صورت تالاری وسیع، دارای بیست ستون سنگی بلند، درآمده‌، به گونه‌ای که چهار ستون عهد کریم خانی در وسط این بنا قرار گرفته‌ است. در زیر رواق چهار ستون، آب انبار حافظیه قرار دارد. سمت چپ رواق بیست ستون اتاق بزرگی است که متعلق به آرامگاه قوام السلطنه است. در پشت آرامگاه قوام فضای سبزی است که یک حوض در وسط آن قرار دارد و آرامگاه غلامحسین صاحبدیوانی و درب ورودی آرامگاه قوام در آنجا است.

در سمت راست حیاط شمالی، دیوار دارای ۱۴ طاقنماست که آرامگاه خاندان معدل نیز در همین قسمت است. در حیاط جنوبی حافظیه، باغچه‌های بزرگی وجود دارد که گرداگرد آنها گل کاری شده‌است و مابین آنها دو حوض مربع مستطیل بزرگ است. در دو طرف حیاط، نارنجستان بزرگی وجود دارد. دیوارهای جنوبی و در ورودی باغ از نرده‌های آهنی ساده ساخته شده‌ است.

حافظیه کجاست

حافظیه در شمال شهر شیراز و در جنوب دروازهٔ قرآن در بلوار گلستان است.