محدوده شهر تاریخی بلقیس که درواقع اسفراین کهن محسوب می‌شود قدمتی حدود چهار هزار سال دارد و وسعتی بیش از ۱۸۰ هکتار دارد. بیشتر آنچه که اکنون در این شهر تاریخی باقی مانده، آثار و بقایایی است که به دوره صفوی نسبت می دهند، اما شواهد و یافته های جدید تاریخی حاکی از آن است که دیرینگی شهر تاریخی بلقیس در شهرستان اسفراین به قرن دوم اسلامی می رسد.

شهر بلقیس اسفراین

طبق یافته های باستان شناختی قدیمی ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخردوره ساسانی – صدر اسلام است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به طور مداوم جریان داشته است و بالاخره این شهردر اواخر دوران طهماسب دوم و ابتدای حکومت نادر یعنی در سال ۱۱۳۱ هـ. ق توسط افاغنه کاملاویران و در هم کوبیده شد.

معماری شهر بلقیس

این مجموعه‌ی تاریخی شامل بقایای یک ارگ و خندق‌های اطراف آن، برج و بارو، منار تپه، کوره سفالگری، آب‌ انبار، بازار، کاروانسرا، یخدان و گورستان است. سالم­ترین و همچنین برجسته­ترین اثری که بر بقایای شهر بلقیس برجای مانده است ارگی است که دارای ۲۹ برج به ارتفاع حدود ۱۱ متر است و جزو بزرگ­ترین قلعه­های باستانی ایران می باشد که دارای سازه بزرگ خشتی و چینه ای است و دارای وسعتی حدود ۵۱ هزار مترمربع است و همچنین در اطراف ارگ یک خندق وسیع وجود دارد که نفوذ ناپذیری قلعه را دشوارتر میساخته است.

می گویند ارگ بلقیس اسفراین پس از ارگ بم دومین بنای گلی ایران است که بر اساس اصول معماری ساسانی ساخته شده و مهم ترین مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.

شهر بلقیس کجاست

شهر بلقیس در ۳ کیلومتری جنوب غربی شهر اسفراین در استان خراسان شمالی قرار گرفته است.