نقش رجب در دامنه کوه قرار دارد و محوطه غار مانند روبازی است که بر سه بدنه شمالی، شرقی و جنوبیش، سه مجلس از مراسم تاجگذاری شاهان ساسانی، حجاری شده است. این حجاری ها در مورد اردشیر اول، شاپور اول هستند. در زمان پادشاهی بهرام دوم، سنگ نگاره کوچکی نیز به طرحهای نقش رجب اضافه شده که در سمت چپ سنگ نگاره اردشیر بابکان، قرار دارد. این نگاره متعلق به کرتیر، روحانی با نفوذ و قدرتمند زرتشتی می باشد.

آنطور که از جلو محوطه نقش رجب پیداست می توان گفت زمانی آنجا آباد بوده و حجاری آبی که در کوه نقش رجب دیده می شود این مسئله را تایید می کند. نقش رجب نزدیک شهری به نام استخر بوده که این شهر زادگاه بعضی شاهان ساسانی است، از این رو مراسم تاجگذاری خود را در این شهر برگزار کرده‌اند.

نقش رجب

سنگ نگاره اردشیر بابکان نقش رجب

این سنگ نگاره در وسط قرار گرفته و مراسم تاج گذاری اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانی را نشان میدهد و در آن، اهورامزدا که در سمت راست شاه قرار دارد، حلقه شاهی را به اردشیر اعطا می کند. این سنگ نگاره چهار متر و نیم پهنا دارد و هشت نفر مرد و زن و کودک در آن نقش بسته اند.

در این سنگ نگاره، کتیبه ای نیز به خط پهلوی ساسانی، در کنار پیکر اردشیر موجود است که آسیب دیده ولی ترجمه بخش خوانای آن به این مضمون است: آیین زردشت از میان رفته بود و من که شاهنشاهم آن را از نو برقرار نمودم.

سنگ نگاره اردشیر بابکان نقش رجب

سنگ نگاره شاپور اول نقش رجب

دو سنگ نگاره مربوط به شاپور اول در این محوطه وجود دارد که روبروی هم قرار گرفته اند.

  • اولین سنگ نگاره در شمال محوطه قرار گرفته و در آن شاپور اول، جانشین اردشیر، سوار بر اسب است و پشت سرش ۹ نفر از بزرگان کشور ایستاده‌اند و اینطور به نظر می آید که برای امر مهمی افتخار حضور دارند. در سینه اسب شاه، کتیبه ای در چهار سطر، به خط پهلوی ساسانی و نزدیک آن شش سطر به خط یونانی، با همان مضمون، حکاکی شده است و ترجمه آن چنین است : اهورامزداپرست، خداوندگار شاپور، شاهنشاه ایران و انیران، فرستاده از طرف خدا، پسر اهورامزداپرست خداوندگار اردشیر شاهنشاه ایران و انیران، فرستاده از سوی خدا، پسر خداوند بابک شاه

سنگ نگاره شاپور اول نقش رجب

  • دومین سنگ نگاره، مراسم تاجگذاری شاپور اول را نشان می دهد و در آن شاپور اول، سوار بر اسب، تاج شاهی را از اهورامزدا که او نیز سوار بر اسب است، میگیرد.

سنگ نگاره شاپور اول نقش رجب

سنگ نگاره و کتیبه کرتیر نقش رجب

کتیبه کرتیر، در ۳۱ سطر، سمت چپ سنگ نگاره وسط (مربوط به اردشیر بابکان) قرار دارد و در سمت چپ کتیبه، تصویر کرتیر، نقش بسته است. موضوع کتیبه کرتیر، در مورد معرفیش و خلاصه ای از معراج وی، طی مراسم کردگان است. سپس در مورد کارهایی که در دستگاه ساسانی، در طول عمر انجام داده می گوید و بعد عناوین خود را ذکر می کند. در پایان نام دبیر کرتیر، بوختگ ذکر شده‌است. در مورد معراج و عناوین کرتیر، به تفضیل، در کتیبه های دیگرش (نقش رستم، سرمشهد و کعبه زرتشت) آمده است.

سنگ نگاره و کتیبه کرتیر نقش رجب

نقش رجب کجاست

نقش رجب، در سه کیلومتری شمال تخت جمشید، در کنار جاده اصفهان شیراز،  در 50 کیلومتری شیراز، در استان فارس قرار دارد.