پل خسرو

• 1398/04/20
• 0 کامنت
• 2541 تعداد بازدید

پل خسرو در شمال شرق بنای ساسانی-ایلخانی در محوطه تاریخی بیستون و با جهت شرقی-غربی بر روی رودخانه گاماسیاب بنا شده است. این پل اثری ناتمام از پروژه های خسرو دوم در بیستون است.

این پل با گذشت زمان آسیب فراوان دیده به طوری که در روزگار صفوی این پل غیرقابل استفاده بوده، به همین دلیل در این زمان پل دیگری در حدود یک کیلومتری بالادست پل ساسانی، زده شده است.

تاریخچه پل خسرو

فلاندن اولین کسی بود که به پل خسرو اشاره و آن را به دوره ساسانی منتسب کرد. بعد از وی راولینسون نیز آن را به دوره ساسانی منتسب نمود. ولی از آن به بعد سیاحان و باستان شناسان از آن سخنی به میان نیاوردند.

مقایسه تکنیک معماری به کار رفته در ساخت پل خسرو، همچون استفاده از ملات ساروج، نوع بست های فلزی، نوع تراش بلوک های سنگی و علائم حجاران ساسانی با فرهاد تراش و دیوار پشتیبان آن، بلوک های پراکنده در اطراف فرهاد تراش و آنهایی که در ساخت کاخ مورد استفاده قرار گرفته اند و در نهایت در نظر گرفتن همزمانی همگی این آثار و علاوه بر همه این ها توجه به این نکته که ریشه یابی نام محلی این آثار اشاره به پادشاهی دارند و همچنین علاقه خسرو دوم به ساخت و ساز، ما را بر این می دارد که پل خسرو را نیز اثری ناتمام از پروژه های خسرو دوم محسوب کرد.

اگر مسیر حرکت سپاهیان اسلام را برای جنگ نهاوند در سال ۲۱ هجری و مسیر اکثر جهانگردان اسلامی یعنی راه بغداد به کرمانشاه و بیستون به همدان بدانیم، پل خسرو تنها پلی بوده است که اعراب از آن گذشته و پس از عبور از تخت شیرین و سرماج به نهاوند رفته و یزدگرد سوم آخرین شهریار ساسانی را در آن شهر مغلوب کردند.

ویژگیهای پل خسرو

طول پل خسرو ۱۵۳ متر و پهنای آن حدود ٧ متر است. این پل شامل پایه ها، دهانه ها و بستر پل می شود.

هرچند امروزه فقط ٨ پایه پل قابل رویت است اما بر اساس کاوش صورت گرفته این پل دارای ۱۱ پایه است. در دو سوی پایه ها آب شکن های مثلث شکلی قرار دارد.

همانند پل بیستون برای ساخت پایه ها ابتدا ردیفی از بلوک های تراش خورده را به عنوان روکار و به فرم شش ضلعی دورتادور چیده اند. آنگاه درون آنها را با سنگ های بزرگ و کوچک و ملاط آهک پر کرده اند که هسته اصلی پایه را شکل داده و به حدی این هسته مستحکم است که علیرغم آب بردگی و تخریب برخی از بلوک های روکار، هسته پایه ها بر جای مانده است.

پل خسرو ۱٠ دهانه دارد. امروزه فقط از هر پایه یک یا نهایتا دو رج مشهود است و بازسازی طاق دهانه ها بسیار مشکل است.

سازندگان پل بر روی صفه ای سنگی و سراسری پایه ها را ایجاد کرده اند. این سنگ فرش، کف رودخانه را به پهنای ۵٠ متر پوشانده و متشکل از تخته سنگ های متراکمی است که مانع شستن کف شده و در عین حال ارتفاع آب را تنظیم می کند.

از وجود گذرگاه پل اطلاعی در دست نیست. در دوره پهلوی جهت تسهیل در عبور و مرور ساکنان روستاهای پیرامون بیستون، گذرگاهی فلزی بر روی این پل ساخته اند.

پل خسرو کجاست

پل خسرو در جنوب غربی شهر بیستون و در ۱٧٠ متری جاده کرمانشاه-همدان، در شهرستان هرسین در استان کرمانشاه قرار دارد.