کاخ آپادانای تخت جمشید

کاخ آپادانا یا کاخ بار داریوش و خشایارشا یکی از کاخ‌های اندرونی و از قدیمی ترین کاخ های تخت جمشید است که به فرمان داریوش کبیر، ساخت آن آغاز و در زمان خشایارشا تکمیل شد. این کاخ برای برگزاری جشن‌های نوروزی و پذیرش نمایندگان کشورهای وابسته به حضور پادشاه، استفاده می‌شده‌ است.

آپادانا نام باستانی بناهایی است که با تالارهای ستون دار شناخته می شدند.

معماری و ویژگیهای کاخ آپادانای تخت جمشید

این کاخ مشتمل است بر یک تالار چهارگوش مرکزی با ۳۶ ستون و سه ایوان، در جهت‌های شمال، شرق و غرب (هر یک با ۱۲ ستون) و چهار برج در چهار گوشه بیرونی تالار و یک رشته اتاق نگهبانی که در جنوب آن قرار دارند. سطح این کاخ حدود به سه متر از کف حیاط آپادانا و کف دروازه همه کشورها بلندتر ساخته شده‌است و در بيشتر قسمت‌ها متكي بر سنگ تنه كوه است.

برای رفتن به درون اين كاخ دو پلكان دو طرفی، يكی در سمت شمال چسبيده به ايوان شمالی و يكی در سمت مشرق و متصل به ايوان شرقی درست كرده‌اند. بزرگی تالار مرکزی آپادانا آن مقدار بوده‌ است که گنجایش پذیرایی از ۱۰٫۰۰۰ میهمان را داشته باشد.

ستون‌های تالار مرکزی آپادانا در بلندا و طرح، درست مانند ستون‌های ایوان شمالی است، یعنی هر ستون مرکب است از، سرستون گاو دوسر و گل و بوته زیر آن و ساقه استوانه‌ایی شیاردار و فقط شکل زیر ستون آنها با هم فرق دارد، یعنی به جای اینکه زنگوله‌ایی باشد، متشکل از دو قطعه سنگ مکعبی شکل است، که سنگ کوچکتر برفراز سنگ بزرگ‌تر (جمعاً به ارتفاع ۱۵۵ سانتی‌متر) استوار شده‌ است و خود، زیر شالی چرخ مانند نصب شده‌ است.

سقف وسیع و سنگین تالار بر روی الوارهای سنگین، از چوب سدر یا سرو، استوار بوده و برای آنکه باران، بام را خراب نکند، درون دیوارهای خشتی، راه‌آبهای قائم با آجر و ملاط قیر ساخته‌اند که آب باران را به مجاری زیرزمینی، که از زیر آپادانا می‌گذشته، می‌رسانیده‌ است.

پلکان‌های کاخ آپادانا

کاخ آپادانا در شمال و شرق دارای دو مجموعه پلکان است. پلکان‌های شرقی این کاخ که از دو پلکان - یکی رو به شمال و یکی رو به جنوب - تشکیل شده‌اند، نقوش حجاری‌ شده‌ای را در دیوار کنارهٔ خود دارند. پلکان رو به شمال نقش‌هایی از فرماندهان عالی‌رتبهٔ نظامی مادی و پارسی دارد، در حالی که گل‌های نیلوفر آبی را در دست دارند، حجاری شده‌است. در جلوی فرماندهان نظامی افراد گارد جاویدان در حال ادای احترام دیده می‌شوند. در ردیف فوقانی همین دیواره، نقش افرادی در حالی که هدایایی به همراه دارند و به کاخ نزدیک می‌شوند، دیده می‌شود.

بر دیوارهٔ پلکان رو به جنوب تصاویری از نمایندگان کشورهای مختلف به همراه هدایایی که در دست دارند دیده می‌شود. هر بخش از این حجاری اختصاص به یکی از ملل دارد که در شکل زیر مشخص شده‌اند:

سنگ‌نبشته های کاخ آپادانای تخت جمشید

• سنگ‌نبشته پارسی باستان پلکان کاخ آپادانای تخت جمشید در دو سری و در جبهه غربی پلکان شمالی و جبهه جنوبی پلکان شرقی کاخ آپادانا، قرار گرفته‌است.
• سنگ‌نبشته ایلامی و بابلی پلکان کاخ آپادانای تخت جمشید در یک سری و در جبهه شمالی پلکان شرقی کاخ آپادانا قرار گرفته‌است.
• کتیبه‌های پی‌بنای کاخ آپادانا تخت جمشید هشت کتیبه باستانی است که از دوران زمامداری داریوش بزرگ به جا مانده‌است. این کتیبه‌ها از زیر ستون‌های کاخ آپادانا تخت جمشید کشف شده‌است. چهار کتیبه از این کتیبه‌ها از جنس طلا و چهار کتیبه دیگر از جنس نقره می‌باشند.
• سنگ‌نبشته آجرهای لعابی کاخ آپادانای تخت جمشید احتمالاً در سه خط مختلف پارسی باستان، ایلامی و بابلی و در جبهه شمالی کاخ آپادانا قرار گرفته بودند که در طول زمان نابود شده‌اند.

تخت جمشید کجاست

تخت جمشید در ۱۰ کیلومتری شمال شهر مرودشت و در فاصله حدود ۶۰ کیلومتری شمال شرق شیراز، در استان فارس قرار دارد.