کاخ سه در تخت جمشید

کاخ سه‌در، تالار شورا، دروازه شاهان، سه دروازه، سه دری یا کاخ مرکزی، در مرکز کوشک شاهی تخت‌جمشید قرار دارد. قبل تر بنای این کاخ را به داریوش بزرگ نسبت می‌دادند، اما دلایلی در درست است که ساخت کامل آن به وسیله اردشیر یکم صورت گرفته بوده‌ است.

این کاخ توسط سه در و چند راهرو به کاخهای دیگر متصل می شود و به این دلیل آن را کاخ سه دری می نامند. در سنگ نگاره های پلکان این کاخ، بزرگان و نجیب زادگان پارسی را نقش کرده اند که به صورت غیر رسمی و دوستانه، به دیدار شاه می روند. به همین دلیل و همچنین به سبب نوع کاربری و موقعیت کاخ، گاهی آن را تالار شورا نیز می نامند.

معماری و ویژگیهای کاخ سه در

کاخ سه در، در مرکز سکوى تخت جمشید واقع است و به سبب این موقعیت مرکزی اش، توسط معبرها و دهلیزهایی، به بیشتر مجموعه متصل بوده است. بنابراین این کاخ احتمالاً به عنوان پل ارتباطی بین قسمت شمال تخت جمشید، شامل بناهای عمومی و بخشی از مجموعه که متعلق به پادشاه بوده، کاربرد داشته است.

طرح کاخ، مربع شکل است. تالار مرکزی مربع شکل، با چهار ستون در وسط بنا قرار گرفته است. در ورودی اصلی، در سمت شرقی این تالار قرار گرفته که شاه از این در، به درون وارد می شده و دو در دیگر، سمت دیوار شمالی و جنوبی، به حالت قرینه قرار گرفته اند. خوشبختانه هر سه ورودی این کاخ پابرجاست.

در شرقی، به تالاری باریک متصل می شد که دو اتاق کوچک در دو طرف آن داشت. از اتاقک شمال، که به عنوان کفش کن استفاده می شد، پلکانی با ده پله به درون سرپله ای می رفت، که خود از راه پلکانی ۲۸ پله، به داخل اتاق کوچکی در شمال غربی، یعنی قسمت خدمه حرمسرای خشایارشا، راه داشت. از طریق در شرقی این اتاق نیز به اتاق دیگری می رسیدند که پلکانی سنگی، آن را به دهلیز جنوبی کاخ صد ستون متصل می کرد.

در شمالی کاخ، به ایوانی دوستونه باز می شد که از طریق دو پلکان منقش، به محوطه جنوبی کاخ آپادانا متصل می شد. در جنوبی کاخ نیز، به ایوانی دوستونه باز می شد، که در سمت جنوب آن حیاط خلوتی قرار داشت و از طریق پلکان منقش کوچکی واقع در حیاط، به یک اتاق سر پله و سپس به حیاط شرقی کاخ هدیش، متصل می شد.

وسط تالار تخته سنگی به ابعاد ۷۱*۷۵ سانتی متر وجود دارد، که در وسط آن حلقه کوچکی حفر کرده اند. فرضیه ای میگوید از این سنگ در محاسبات نجومی استفاده می شده و آنرا سنگ گاه نگار گفته اند ولی نحوه استفاده از آن مشخص نیست. سر ستون های کاخ سه در، به شكل سر انسان با بدن حیوان ساخته شده و برخی احتمال می دهند، كه این كاخ یك نقطه مركزی و محوری در نجوم و تنظیم تقویم ایران باستان بوده است.

تخت جمشید کجاست

تخت جمشید در ۱۰ کیلومتری شمال شهر مرودشت و در فاصله حدود ۶۰ کیلومتری شمال شرق شیراز، در استان فارس قرار دارد.